Nước máy là nguồn nước chính của nhiều gia đình Việt Nam, phục vụ cho các nhu cầu như tắm, nấu ăn và uống. Hakawa giúp bạn hiểu rõ thành phần, chất lượng và cách dùng nước máy để chọn lựa nguồn nước phù hợp mỗi ngày.

Nước máy là gì?

Nước máy hay nước vòi là loại nước đã qua xử lý thông qua hệ thống nhà máy lọc nước với các phương pháp công nghiệp, được cung cấp cho các khu vực đô thị thông qua hệ thống đường ống dẫn nước.

Nguồn nước này thường được lấy từ các nguồn tự nhiên như sông, hồ, suối hoặc nước ngầm, sau đó trải qua quá trình xử lý để loại bỏ các tạp chất, vi khuẩn và chất ô nhiễm.

Quá trình xử lý loại nước này bao gồm nhiều bước như lọc cặn, khử trùng bằng clo, loại bỏ kim loại nặng và các hóa chất độc hại. Tuy nhiên, do điều kiện xử lý và hệ thống đường ống vận chuyển khác nhau ở mỗi khu vực, chất lượng nước máy có thể không đồng đều và vẫn chứa một số chất cần lưu ý khi sử dụng.

Những chất có trong nước máy

Không giống như nước khoáng kiềm, thành phần hóa học của loại nước này khá phức tạp và có thể khác nhau tùy theo nguồn nước đầu vào và công nghệ xử lý của từng khu vực. Dưới đây là những thành phần chính thường có trong nước sinh hoạt:

Khoáng chất tự nhiên: Nước máy chứa các khoáng chất có lợi như canxi, magie, kali, natri và silic với lượng nhất định, giúp bổ sung các chất cần thiết cho cơ thể.
Clo dư: Được sử dụng để khử trùng trong quá trình xử lý, tuy nhiên clo dư có thể tạo mùi khó chịu và ảnh hưởng đến hương vị của nước.
Kim loại nặng: Bao gồm chì, mangan, sắt có thể xâm nhập vào nước từ hệ thống đường ống cũ hoặc quá trình xử lý không hoàn hảo.
Trihalomethanes (THMs): Được tạo ra từ phản ứng giữa clo khử trùng và chất hữu cơ trong nước thô, có thể gây hại cho sức khỏe nếu tiêu thụ với nồng độ cao
Nitrat: Xuất hiện từ việc sử dụng phân đạm trong nông nghiệp, có thể gây nguy hiểm cho trẻ em và phụ nữ mang thai.
Vi khuẩn và vi sinh vật: Mặc dù đã qua xử lý, nước sinh hoạt vẫn có thể chứa một số vi khuẩn do tái nhiễm trong quá trình vận chuyển hoặc lưu trữ.

Những thành phần này cho thấy nước máy tại Việt Nam vẫn chứa nhiều chất cần được xem xét kỹ lưỡng trước khi sử dụng để uống trực tiếp.

Nước máy có uống được không?

Theo quy chuẩn kỹ thuật quốc gia QCVN 6-1:2010/BYT do Bộ Y tế ban hành, nước uống đạt chuẩn phải đáp ứng 28 chỉ tiêu khắt khe về chất lượng, bao gồm không màu, không mùi lạ, không chứa tạp chất kim loại nặng, cặn bẩn và hoàn toàn không có vi khuẩn gây hại.

Tuy nhiên, thực tế cho thấy nước máy tại Việt Nam không đủ sạch để uống trực tiếp. Các chuyên gia khuyến cáo rằng nước sinh hoạt hiện tại vẫn còn chứa nhiều thành phần không đạt chuẩn như:

Vi khuẩn có hại: Do hệ thống đường ống cũ, rò rỉ hoặc tái nhiễm trong quá trình vận chuyển.
Clo dư: Mặc dù cần thiết để khử trùng nhưng lại gây mùi khó chịu và có thể ảnh hưởng đến sức khỏe.
Kim loại nặng: Như asen, chì, thủy ngân từ nguồn nước ô nhiễm hoặc đường ống cũ.
Hóa chất độc hại: Bao gồm các chất hữu cơ, thuốc trừ sâu từ hoạt động nông nghiệp.

Một nghiên cứu năm 2021 của Viện Sức khỏe Nghề nghiệp và Môi trường cho thấy: hơn 15% mẫu nước sinh hoạt tại một số quận nội thành Hà Nội có hàm lượng clo dư vượt ngưỡng khuyến cáo. Điều này cho thấy, việc uống nước máy trực tiếp, nhất là không qua đun sôi hay lọc bổ sung, vẫn tồn tại nguy cơ đối với sức khỏe.

Nước máy đun sôi có an toàn không

Dưới đây là bảng so sánh tích hợp đầy đủ ưu nhược điểm của việc đun sôi nước máy:

Tiêu chí	Nước máy đun sôi	Nước máy chưa đun
Vi khuẩn và vi sinh vật	Tiêu diệt 99% vi khuẩn, trứng và vi sinh vật có hại ở 100°C	Còn tồn tại đầy đủ vi khuẩn và vi sinh vật có hại
Kim loại nặng	Không loại bỏ được chì, thủy ngân, asen	Vẫn tồn tại đầy đủ kim loại nặng
Hóa chất độc hại	Không loại bỏ được PFAS, nitrat, trihalomethanes	Vẫn tồn tại đầy đủ hóa chất độc hại
Khoáng chất có lợi	Giảm đáng kể canxi, magie, kali	Giữ nguyên khoáng chất tự nhiên
Nguy cơ tái nhiễm	Cao (sau 2-3 giờ để nguội)	Thấp hơn do không có quá trình để nguội
Chi phí sử dụng	Thấp nhưng tốn nhiên liệu đun nóng	Không tốn chi phí
Tính tiện lợi	Dễ thực hiện với dụng cụ thông thường	Sử dụng trực tiếp, tiện lợi nhất
Cặn và tạp chất	Tạo cặn trắng (kết tủa kim loại nặng)	Không tạo cặn nhưng chứa tạp chất hòa tan
Thời gian sử dụng	Cần đun và chờ nguội, hạn chế thời gian bảo quản	Sử dụng ngay lập tức

Mặc dù đun sôi có thể tiêu diệt vi khuẩn hiệu quả và chi phí thấp nhưng phương pháp này vẫn không thể loại bỏ hoàn toàn các chất độc hại khác và còn gây mất khoáng chất có lợi. Do đó, nước máy đun sôi chỉ tương đối an toàn hơn so với nước máy thô, nhưng vẫn không đạt tiêu chuẩn nước uống lý tưởng.

Xem thêm: Nước ion kiềm đun sôi có uống được không ?

Lưu ý khi uống nước máy

Để đảm bảo an toàn sức khỏe khi sử dụng loại nước này, bạn cần tuân thủ một số nguyên tắc quan trọng. Việc hiểu rõ các lưu ý này sẽ giúp giảm thiểu rủi ro và bảo vệ sức khỏe gia đình một cách tốt nhất.

Không nên uống nước máy trực tiếp từ vòi

Tuyệt đối không nên uống nước máy trực tiếp từ vòi vì nước chưa qua xử lý có thể chứa vi khuẩn, kim loại nặng, clo dư và các hóa chất độc hại.

Việc uống nước sinh hoạt thô có thể gây ra nhiều vấn đề sức khỏe nghiêm trọng bao gồm rối loạn tiêu hóa và tiêu chảy do vi khuẩn có hại, nhiễm khuẩn đường ruột từ các tác nhân gây bệnh, tích tụ kim loại nặng trong cơ thể gây độc tính lâu dài, và nguy cơ mắc các bệnh nghiêm trọng về gan, thận và hệ thần kinh.

Xử lý khi lỡ uống nước máy thô

Trong trường hợp bạn lỡ uống phải nước máy thô, cần thực hiện ngay các biện pháp khắc phục sau:

Uống nhiều nước sạch đã qua xử lý để pha loãng nồng độ các chất độc hại trong cơ thể.
Theo dõi chặt chẽ các triệu chứng bất thường như đau bụng, buồn nôn, tiêu chảy hoặc phát ban.
Tham khảo ý kiến bác sĩ ngay lập tức nếu có bất kỳ dấu hiệu khó chịu nào để được tư vấn và điều trị kịp thời.

Việc phát hiện sớm và xử lý đúng cách sẽ giúp giảm thiểu tối đa những tác hại có thể xảy ra đối với sức khỏe.

Nguy hiểm của nước đun sôi để nguội quá lâu

Nước đun sôi để nguội trong thời gian dài sẽ có nguy cơ tái nhiễm khuẩn rất cao. Các nghiên cứu cho thấy:

Sau 2-3 giờ: Vi khuẩn bắt đầu xuất hiện trở lại
Sau 24 giờ: Số lượng vi khuẩn tăng lên đáng kể
Để qua đêm: Nước có thể bị nhiễm nấm mốc và các vi sinh vật có hại

Nước để lâu còn mất hoàn toàn oxy, các phân tử hữu cơ bị phân giải và chất vô cơ lắng xuống, trở nên độc hại cho sức khỏe. Do đó, nên uống nước đun sôi trong vòng 2 giờ và tránh trữ nước quá lâu.

Giải pháp cải thiện chất lượng nước máy

Để có được nguồn nước uống thực sự an toàn và chất lượng, việc đầu tư vào hệ thống lọc nước chuyên nghiệp là giải pháp tối ưu nhất. Dưới đây là bảng so sánh giữa máy tạo nước kiềm Hakawa với các loại máy lọc thông thường khác:

Tiêu chí	Máy lọc Hakawa	Máy lọc RO thông thường	Máy lọc UV	Đun sôi truyền thống
Loại bỏ vi khuẩn	99.9%	99.9%	99.9%	99%
Loại bỏ kim loại nặng	Hoàn toàn	Hoàn toàn	Không	Không
Giữ khoáng chất có lợi	Có (công nghệ ion kiềm)	Không	Có	Giảm đáng kể
Tạo nước kiềm chống oxy hóa	Có (pH 8.5-10.5)	Không	Không	Không
Chi phí vận hành/năm	2-3 triệu	3-5 triệu	1-2 triệu	3-4 triệu
Tuổi thọ thiết bị	10-15 năm	5-8 năm	3-5 năm	Không áp dụng

Để có được nguồn nước uống thực sự an toàn và chất lượng, việc đầu tư vào hệ thống lọc nước chuyên nghiệp là một trong những giải pháp hiệu quả. Các công nghệ lọc hiện đại như RO kết hợp ion kiềm có thể loại bỏ các chất độc hại trong khi vẫn giữ lại hoặc bổ sung các khoáng chất có lợi cho cơ thể.

Khi lựa chọn máy lọc nước, bạn nên cân nhắc các yếu tố như công nghệ lọc, chi phí vận hành, tuổi thọ thiết bị và nhu cầu sử dụng của gia đình. Một hệ thống lọc nước chất lượng không chỉ đảm bảo an toàn về mặt vi sinh mà còn có thể cải thiện hương vị và bổ sung các khoáng chất cần thiết, góp phần bảo vệ sức khỏe lâu dài cho cả gia đình.

Lưu ý: Thông tin trong bài viết này chỉ mang tính chất tham khảo và giáo dục. Hakawa không chịu trách nhiệm về bất kỳ quyết định nào của bạn dựa trên thông tin này.