Không ít lần chúng ta được nghe về chỉ số không khí AQI, một chỉ số chất lượng không khí phổ biến nhất thời điểm hiện tại. Được nghe đến nhiều là vậy, nhưng vẫn còn đó nhiều người trong chúng ta vẫn không hiểu chỉ số này là gì. Vậy chỉ số AQI là gì? Tác động của nó đối với sức khỏe con người ra sao, cùng tìm hiểu ngay trong bài viết hôm nay.

1. Chỉ số AQI là gì?

Chỉ số AQI (Air Quality Index) là chỉ số chất lượng không khí được đơn giản hoá một cách dễ hiệu, thể hiện mức độ ô nhiễm không khí hàng ngày tại một khu vực cụ thể. Từ chỉ số AQI, chúng ta có cái nhìn tổng quan về chất lượng không khí xung quanh chúng ta. Đây không chỉ là một con số, mà là một dấu hiệu rõ ràng về mức độ sạch sẽ hoặc ô nhiễm của không khí, mô tả đến mức độ nào môi trường xung quanh ta có thể bị ảnh hưởng.

Nguy cơ đối với sức khỏe con người tăng cao khi chỉ số ô nhiễm không khí AQI tăng lên, tương ứng với mức độ ô nhiễm tăng lên. Chú trọng vào các tác động tiềm ẩn đến sức khỏe của con người, chỉ số ô nhiễm không khí AQI cung cấp thông tin về những nguy cơ có thể xảy ra đối với sức khỏe sau khi tiếp xúc với không khí ô nhiễm, có thể trong thời gian ngắn hoặc kéo dài trong vài giờ đến vài ngày.

2.Thành phần cấu thành chỉ số chất lượng không khí AQI

EPA (Cơ Quan Bảo Vệ Môi Trường Hoa Kỳ) đánh giá chỉ số AQI dựa trên 5 thành phần chính của ô nhiễm không khí, bao gồm: Ozone mặt đất , ô nhiễm phân tử hạt (bụi mịn PM), carbon monoxide (CO), Sulfur dioxide (SO2) và Nitrogen dioxide (NO2).

Thành phần	Giải thích
Ozone mặt đất	Đo lường mức độ ô nhiễm bởi ozone, một chất gây ô nhiễm không khí gây ra bởi sự kết hợp của hạt COV và oxit nitơ trong không khí dưới tác động của ánh sáng mặt trời.
Ô nhiễm phân tử hạt (PM 2.5 và PM 10)	Đo lường mức độ ô nhiễm bởi các hạt bụi mịn có đường kính nhỏ hơn hoặc bằng 2.5 micromet và hạt có đường kính nhỏ hơn hoặc bằng 10 micromet. Chúng bao gồm các hạt từ hoạt động công nghiệp, giao thông, đốt rác, và các nguồn khác.
Carbon monoxide (CO)	Đo lường mức độ ô nhiễm bởi khí CO, một chất gây nguy hiểm cho sức khỏe khi hít thở phải. Khí CO thường được phát ra từ đốt nhiên liệu không đầy đủ.
Sulfur dioxide (SO2)	Đo lường mức độ ô nhiễm bởi khí SO2, một chất gây ra từ quá trình đốt cháy chứa lưu huỳnh, chủ yếu từ việc đốt nhiên liệu hóa thạch.
Nitrogen dioxide (NO2)	Đo lường mức độ ô nhiễm bởi khí NO2, một chất gây ra từ các quá trình đốt cháy trong ngành công nghiệp và giao thông.

EPA đã thiết lập các tiêu chuẩn chất lượng không khí quốc gia cho mỗi thành phần để bảo vệ sức khỏe cộng đồng. Đồng thời, EPA đã thể hiện mỗi khoảng giá trị AQI với một màu sắc cụ thể, giúp người dân hiểu dễ dàng mức độ ô nhiễm không khí xung quanh.

3.Thang đo chỉ số chất lượng không khí và chú giải

Chỉ số AQI	Mức độ ô nhiễm	Màu sắc	Chú giải	Khuyến cáo
0 – 50	Tốt	Xanh	Không có rủi ro đối với sức khỏe; chất lượng không khí được coi là tốt.	Không có rủi ro đối với sức khỏe; chất lượng không khí được coi là tốt.
51-100	Chấp nhận được	Vàng	Chất lượng không khí ở mức chấp nhận được.	Nhóm nhạy cảm có thể bị ảnh hưởng; trẻ em và người có vấn đề về đường hô có thể cần hạn chế hoạt động ngoài trời kéo dài.
101-150	Không lành mạnh cho các nhóm nhạy cảm	Cam	Nhóm nhạy cảm có thể bị ảnh hưởng sức khỏe.	Nhóm nhạy cảm có thể bị ảnh hưởng sức khỏe; trẻ em và người già nên hạn chế hoạt động ngoài trời kéo dài.
151-200	Không khí bắt đầu ô nhiễm	Đỏ	Mọi người có thể bắt đầu bị ảnh hưởng về sức khỏe.	Mọi người có thể bắt đầu bị ảnh hưởng về sức khỏe, nên tránh hoạt động ngoài trời kéo dài.
201-300	Không khí ô nhiễm ở mức nghiêm trọng	Tím	Mọi người bị ảnh hưởng về sức khỏe ở mức nghiêm trọng hơn.	Tất cả mọi người nên tránh mọi hoạt động ngoài trời và cần hạn chế tiếp xúc với không khí ô nhiễm.
300+	Cực kỳ nguy hiểm	Đỏ đậm	Mọi người bị ảnh hưởng về sức khỏe ở mức vô cùng nghiêm trọng.	Tất cả mọi người nên tránh mọi hoạt động ngoài trời và hạn chế tiếp xúc với không khí ô nhiễm.

4.Một số lưu ý khi đánh giá chỉ số không khí AQI

Khi đánh giá chỉ số chất lượng không khí AQI, chúng ta cần lưu ý một số điểm sau, đặc biệt đối với những người không có quá nhiều kiến thức chuyên môn trong lĩnh vực đánh giá mức độ ô nhiễm không khí.

Thời gian đánh giá: Chỉ số ô nhiễm không khí AQI thường được đánh giá dựa trên dữ liệu hàng giờ hoặc hàng ngày, vì vậy quan trọng phải xác định khoảng thời gian mà chỉ số chất lượng không khí này được tính toán để hiểu rõ hơn về mức độ ô nhiễm không khí tại thời điểm đánh giá
Sự nhạy cảm đối với cá nhân: Mỗi người có mức độ nhạy cảm khác nhau đối với ô nhiễm không khí. Các nhóm dân số như trẻ em, người cao tuổi, người già yếu, và những người mắc các bệnh mãn tính như hen suyễn, bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD), hoặc bệnh tim có thể cảm thấy ảnh hưởng của ô nhiễm không khí mạnh mẽ hơn.
Thời tiết và môi trường: Các điều kiện thời tiết như nhiệt độ, độ ẩm, gió và mưa có thể ảnh hưởng đến mức độ ô nhiễm không khí. Ví dụ, không khí có thể trở nên ô nhiễm hơn trong điều kiện không khí lơ lửng và ít gió.
Nhận biết nguồn gốc ô nhiễm: Để hiểu rõ hơn về mức độ ô nhiễm, việc nhận biết các nguồn gốc ô nhiễm cụ thể như xe cộ, nhà máy, hoặc đám cháy có thể giúp xác định các biện pháp phòng ngừa hiệu quả hơn.
Hiểu ý nghĩa của từng khoảng chỉ số AQI: Mỗi khoảng giá trị chỉ số AQI đề cập đến một mức độ ô nhiễm không khí nhất định và có tuyên bố cảnh báo và khuyến nghị cụ thể tương ứng.
Sử dụng nguồn thông tin đáng tin cậy: Đảm bảo sử dụng nguồn thông tin chỉ số AQI đáng tin cậy và cập nhật từ các tổ chức hoặc cơ quan chính phủ có thẩm quyền trong lĩnh vực môi trường.

Chỉ số AQI khi đánh giá cần dựa trên dữ liệu thực tế

5.Cần làm gì khi chỉ số AQI tăng cao

Khi chỉ số không khí AQI tăng cao, việc hạn chế tiếp xúc với không khí ô nhiễm là điều cực kỳ quan trọng. Cần giảm thiểu thời gian tiếp xúc ngoài trời, đặc biệt là ở những khu vực có mức độ ô nhiễm nặng. Nếu không tránh khỏi việc ra ngoài, hãy chọn thời điểm sớm hoặc muộn trong ngày, khi độ ô nhiễm đang ở mức thấp nhất. Không quên sử dụng khẩu trang y tế khi ra ngoài.

Sử dụng máy lọc không khí khi chỉ số AQI tăng cao

Đóng cửa và cửa sổ để giữ không khí bên trong nhà sạch hơn và tránh tiếp xúc với không khí ô nhiễm bên ngoài. Sử dụng máy lọc không khí hoặc hệ thống lọc không khí trong nhà cũng là một biện pháp hữu ích để loại bỏ các chất gây ô nhiễm và cải thiện chất lượng không khí bên trong.

Cuối cùng, nếu bạn hoặc ai đó trong gia đình có triệu chứng khó thở hoặc các vấn đề sức khỏe liên quan, hãy tham khảo ý kiến của bác sĩ hoặc cung cấp sức khỏe để được tư vấn và chăm sóc kịp thời.