Bụi mịn PM10 là một trong những loại bụi gây ô nhiễm không khí phổ biến, có kích thước nhỏ hơn hoặc bằng 10 micromet. Loại bụi mịn này dễ dàng thâm nhập vào hệ hô hấp của con người và gây ra nhiều vấn đề sức khỏe vô cùng nghiêm trọng. Trong bài viết ngày hôm nay, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu rõ hơn về bụi mịn PM10 và những tác hại kinh khủng mà nó mang lại đối với sức khỏe và môi trường sống.

1. Bụi mịn pm10 là gì?

Bụi mịn PM10 là các hạt vật chất dạng rắn hoặc lỏng, có kích thước nhỏ hơn hoặc bằng 10 micromet, lơ lửng trong không khí. Do kích thước siêu nhỏ, bụi PM10 có khả năng xâm nhập sâu vào hệ hô hấp qua mũi và miệng khi hít thở. Loại bụi này phổ biến trong không khí và có thể tồn tại trong thời gian dài, làm ô nhiễm không khí môi trường xung quanh.

2. Nguyên nhân gây ra bụi mịn pm10

Bụi mịn PM10 có nhiều nguyên nhân xuất phát từ các hoạt động thường ngày của con người và các yếu tố tự nhiên. Dưới đây là những nguyên nhân chính gây ra bụi mịn PM10:

Khí thải từ các phương tiện giao thông, đặc biệt là xe máy và ô tô.
Hoạt động công nghiệp và xây dựng, chủ yếu từ quá trình đốt nhiên liệu hóa thạch.
Đốt rác thải và chất thải hữu cơ.
Sử dụng than và gỗ trong nấu nướng và sưởi ấm.
Cháy rừng và các hoạt động đốt nông nghiệp như đốt rơm rạ.
Xói mòn đất và bụi tự nhiên bị cuốn vào không khí.

3. Tác hại của bụi mịn PM10

Bụi mịn PM10 có khả năng xâm nhập sâu vào hệ hô hấp của con người và môi trường xung quanh, gây ra nhiều tác động tiêu cực. Việc nhận thức rõ những tác hại của bụi mịn PM10 sẽ giúp chúng ta có biện pháp bảo vệ sức khỏe và cải thiện chất lượng không khí. Dưới đây là một số tác hại chính của bụi mịn PM10.

Gây kích ứng và tổn thương phổi, đặc biệt là với những người có bệnh lý hô hấp như hen suyễn hoặc viêm phổi.
Làm tăng nguy cơ mắc các bệnh tim mạch và đột quỵ.
Gây ra các vấn đề về mắt, mũi và họng như viêm và kích ứng.
Ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe trẻ em và người cao tuổi, những người dễ bị tổn thương hơn trước tác động của bụi mịn.
Làm suy giảm chất lượng không khí, dẫn đến ảnh hưởng xấu đến hệ sinh thái và động vật.
Làm giảm tầm nhìn và tạo ra sương mù quang hóa tại các khu đô thị.

4. Nồng độ PM10 bao nhiêu được cho là an toàn

Việc xác định mức PM10 an toàn không phải là điều đơn giản. Thực tế, không có mức bụi mịn PM10 nào hoàn toàn an toàn, bởi bất kỳ lượng bụi mịn nào trong không khí cũng đều có tác động tiêu cực.

Tuy nhiên, việc loại bỏ hoàn toàn bụi mịn PM10 trong cuộc sống hàng ngày là điều không thực tế. Bạn sẽ luôn tiếp xúc với các hạt bụi mịn trong suốt cả ngày, nhưng có những chỉ số mà bạn có thể tham khảo để biết được mức độ không khí có an toàn hay không. Dưới đây là các ngưỡng PM10 theo tiêu chuẩn của EPA (Cơ quan Bảo vệ Môi trường Hoa Kỳ) để bạn tham khảo:

PM10 Breakpoints (Vietnamese)
Tác động sức khỏe	AQI	PM10 (in µg/m³)
Tốt	0-50	0-54
Vừa phải	51-100	55-154
Không tốt cho nhóm nhạy cảm	101-150	155-254
Không tốt	151-200	255-354
Rất xấu	201-300	355-424
Nguy hại	301-400	425-504

Nguồn tham khảo: https://learn.kaiterra.com/en/air-academy/pm10-particulate-matter-pollutes-air-quality

5. Chỉ số bụi mịn PM10 hôm nay

Hiện tại, mức độ ô nhiễm bụi mịn PM10 tại Việt Nam có sự dao động đáng kể tùy thuộc vào khu vực. Tại Thành phố Hồ Chí Minh, chỉ số PM10 vào ngày 14 tháng 9 năm 2024 được ghi nhận là 8.561 µg/m³, một mức thấp hơn so với các ngày trước đó. Mức độ ô nhiễm PM10 trung bình tại đây thường dao động khoảng 36.203 µg/m³ kể từ năm 2019.

Tuy nhiên, chỉ số chất lượng không khí (AQI) tại TP. HCM gần đây đạt mức 55 (mức vừa phải), trong khi chỉ số PM2.5 là 20 µg/m³, gần gấp đôi ngưỡng khuyến nghị của WHO. Mức ô nhiễm không khí tại các thành phố lớn như Hà Nội và TP. HCM thường cao hơn, đặc biệt trong mùa đông khi không khí trở nên đặc hơn và bụi khó thoát ra ngoài. Để giảm thiểu tiếp xúc với bụi mịn PM10, người dân được khuyến cáo sử dụng khẩu trang và hạn chế ra ngoài vào những ngày ô nhiễm cao.

Nguồn tham khảo:

https://www.ceicdata.com/en/vietnam/air-quality-forecast-contaminant-concentration-pm10-by-cities

https://www.aqi.in/dashboard/vietnam/h%E1%BB%93-chi-minh/ho-chi-minh-city

6. So sánh Bụi PM10, PM2.5 và PM1.0

Các loại bụi mịn như PM10, PM2.5 và PM1.0 có ảnh hưởng khác nhau đến sức khỏe con người và môi trường, chủ yếu dựa trên kích thước của chúng. Kích thước nhỏ hơn giúp các hạt dễ dàng xâm nhập sâu hơn vào hệ hô hấp, từ đó gây ra những tác động khác nhau. Dưới đây là bảng so sánh các loại bụi này dựa trên một số tiêu chí quan trọng như kích thước, nguồn gốc, khả năng xâm nhập vào hệ hô hấp và tác động lên sức khỏe.

Tiêu chí	Bụi PM10	Bụi PM2.5	Bụi PM1.0
Kích thước	≤ 10 micromet	≤ 2.5 micromet	≤ 1.0 micromet
Nguồn gốc	Khí thải xe cộ, xây dựng, đốt rác thải	Khói từ đốt than, công nghiệp, xe cộ	Đốt nhiên liệu hóa thạch, khói công nghiệp
Khả năng xâm nhập	Xâm nhập vào đường hô hấp trên	Xâm nhập sâu vào phổi	Xâm nhập sâu vào phế nang và máu
Tác động sức khỏe	Kích ứng mắt, mũi, họng, gây hen suyễn	Gây bệnh về hô hấp, tim mạch	Ảnh hưởng tim mạch, thần kinh, ung thư
Thời gian lơ lửng	Lơ lửng trong không khí ít hơn so với PM2.5	Lơ lửng lâu hơn so với PM10	Lơ lửng lâu nhất trong không khí
Mức độ nguy hiểm	Trung bình	Cao	Rất cao

7. Cách giảm thiểu bụi mịn PM10 trong không khí

Bụi mịn PM10 có thể gây ra nhiều tác động tiêu cực đối với sức khỏe và môi trường. Do đó, việc giảm thiểu lượng bụi mịn trong không khí là vô cùng cần thiết để bảo vệ sức khỏe cộng đồng và cải thiện chất lượng không khí. Dưới đây là một số biện pháp hiệu quả để giảm thiểu bụi mịn PM10.

Sử dụng máy lọc không khí: Các máy lọc không khí hiện đại có khả năng loại bỏ hiệu quả bụi mịn, bao gồm PM10, giúp không gian sống trong lành hơn.
Hạn chế đốt rác và nhiên liệu hóa thạch: Việc đốt cháy rác thải và nhiên liệu hóa thạch như than đá và xăng dầu là nguồn phát sinh bụi mịn PM10 lớn, nên cần giảm thiểu hoặc sử dụng năng lượng sạch hơn.
Trồng cây xanh: Cây xanh có khả năng hấp thụ và lọc sạch không khí, giúp giảm thiểu bụi mịn trong môi trường xung quanh.
Thúc đẩy sử dụng phương tiện giao thông công cộng: Giảm số lượng phương tiện cá nhân sẽ giảm khí thải từ giao thông, một trong những nguyên nhân chính tạo ra bụi mịn PM10.
Tăng cường giám sát và xử lý chất thải công nghiệp: Các nhà máy công nghiệp cần được trang bị các hệ thống lọc bụi và khí thải hiện đại để hạn chế phát thải bụi mịn ra ngoài môi trường.
Tăng cường vệ sinh đường phố: Hút bụi và rửa đường thường xuyên giúp giảm lượng bụi mịn bị cuốn vào không khí.
Sử dụng các vật liệu xây dựng ít gây bụi: Chọn các vật liệu xây dựng thân thiện với môi trường và ít phát sinh bụi trong quá trình thi công.

Việc nhận thức và áp dụng các biện pháp giảm thiểu bụi mịn, đặc biệt là PM10, không chỉ là trách nhiệm của các cơ quan chức năng mà còn là của mỗi cá nhân trong xã hội. Cải thiện chất lượng không khí và bảo vệ sức khỏe con người đòi hỏi sự chung tay của cả cộng đồng, từ thay đổi thói quen sinh hoạt đến áp dụng công nghệ hiện đại. Chỉ khi cùng nhau hành động, chúng ta mới có thể xây dựng một môi trường sống trong lành và an toàn hơn cho tất cả mọi người.