Dầu hướng dương có tốt không? Công dụng và tác hại

Nhiều người đang sử dụng dầu ép từ hạt hướng dương để chế biến món ăn, chăm sóc sức khỏe và làm đẹp. Tuy nhiên, việc thắc mắc liệu dầu hướng dương có tốt không là một câu hỏi “nóng” đang đợi được trả lời của rất nhiều người. Để biết lời giải đáp cho chủ đề này, chúng tôi mời bạn cùng tham khảo bài viết dưới đây.

1.Dầu hướng dương có tốt không?

Dầu hướng dương được chiết xuất từ hạt của cây hướng dương. Nếu được sử dụng một cách hợp lý, dầu hướng dương sẽ là một nguồn cung cấp dưỡng chất quý giá cho sức khỏe của con người. Thành phần các acid béo không no như linoleic và oleic có trong dầu hướng dương rất có lợi cho việc tăng cường sức khỏe tim mạch.

Ngoài ra, dầu hướng dương còn chứa vitamin E, Calo và chất omega 3. Các acid béo có khả năng chống oxy hóa  mạnh mẽ có thể bảo vệ tế bào khỏi sự tấn công của gốc tự do, giúp ngăn ngừa bệnh ung thư. Dầu hướng dương còn có khả năng tăng cường hệ miễn dịch cho cơ thể, giúp ngăn ngừa các chứng viêm nhiễm cấp và mãn tính.

Tuy nhiên, sử dụng dầu hướng dương quá mức hoặc sai phương pháp có thể mang đến những ảnh hưởng cho sức khỏe. Hàm lượng acid béo không no cao có thể dẫn đến tăng cân nhanh. Ngoài ra, việc chọn loại dầu hướng dương công nghiệp có thể bị giảm dưỡng chất hoặc có chứa chất bảo quản độc hại so với dầu tự ép tại nhà. Do đó, bạn nên chọn loại dầu nguyên chất, dùng lượng dầu vừa với nhu cầu của cơ thể và chế biến đúng cách để mang lại lợi ích sức khỏe cho bản thân.

2.Các loại dầu hướng dương phổ biến

Dầu hướng dương được phân loại, gọi tên theo nhiều cách khác nhau như gọi theo nguồn gốc xuất xứ, thành phần chất béo, phương thức sản xuất. Tuy nhiên, cách phân loại phổ biến thường được biết tới là dựa vào phương thức sản xuất và thành phần acid béo khác nhau của dầu.

2.1. Dầu hướng dương phân loại theo phương thức sản xuất

Dầu hướng dương được con người biết tới khá sớm. Nó đã sử dụng từ thời Hy Lạp cổ đại và La Mã. Hiện nay, dầu hướng dương rất phong phú và được phân loại gọi tên theo nhiều cách khác nhau.

2.1.1.Dầu hướng dương tự ép thủ công tại nhà

Dầu hướng dương tốt không nếu chúng ta ép bằng phương pháp thủ công tại nhà? Loại dầu hướng dương được ép thủ công tại nhà bằng các dụng cụ tự chế tạo truyền thống thô sơ sẽ có mùi thơm, vị ngọt tự nhiên. Tuy nhiên, cách ép dầu hướng dương truyền thống có nhược điểm như hiệu suất thấp, tiêu tốn năng lượng, khả năng kiểm soát kỹ thuật thấp, yêu cầu kỹ thuật tỉ mỉ, khả năng xử lý nguồn nguyên liệu thiếu tính linh hoạt. Cách ép dầu truyền thống đòi hỏi rất nhiều thời gian và công sức.

Hiện nay, trên thị trường có nhiều loại máy ép dầu mini tại nhà rất thuận tiện. Các loại máy ép dầu này có nhiều ưu điểm trong sản xuất. Dưới đây là một vài giá trị nổi bật của máy ép dầu mini tự ép tại nhà khác biệt với các loại dầu hướng dương chế biến truyền thống và công nghiệp.

• Tự nhiên và nguyên chất: Dầu hướng dương tự ép bằng máy mini được áp dụng kỹ thuật ép truyền thống và hiện đại. Điều này giúp dầu hướng dương vẫn giữ lại vị ngon ngọt, mùi hương tự nhiên và giữ lại được các dưỡng chất quan trọng cho dầu.

Nguyên liệu sử dụng ít nên có thể tuyển chọn kỹ lưỡng, thực hiện ép linh hoạt, lượng dầu ép đủ dùng cho thời gian ngắn nên không cần sử dụng chất bảo quản.

• Kỹ thuật ép lạnh hoặc ép ở nhiệt độ thấp: Với kỹ thuật ép nén, kết hợp sử dụng phương pháp ép lạnh và chế độ ép nhiệt có thể điều chỉnh nhiều cấp độ , giúp dầu giữ được đặc tính tự nhiên rất thơm ngon. Loại máy ép dầu hộ gia đình này có thể sử dụng để ép được hầu hết các nguồn nguyên liệu thực vật chứa dầu.

2.1.2.Dầu hướng dương được ép công nghiệp

Dầu hướng dương ép công nghiệp có những đặc điểm riêng biệt, liên quan đến quy trình sản xuất công nghiệp và việc sử dụng các công nghệ tiên tiến:

• Quy trình tự động hóa: Sản xuất công nghiệp thường sử dụng các thiết bị tự động hóa để nâng cao hiệu suất và chất lượng, bao gồm máy ép hiện đại và hệ thống lọc tự động.
• Ép hiện đại: Nhà máy ép công nghiệp sử dụng phương pháp ép hiện đại, bao gồm ép nóng và ép lạnh, để tối ưu hóa hiệu suất và sản lượng.
• Chế biến và tinh chế cao cấp: Dầu hướng dương công nghiệp được chế biến và tinh chế để đảm bảo chất lượng và loại bỏ các chất tạp.
• Công nghệ lọc tiên tiến: Công nghệ lọc tiên tiến được sử dụng để loại bỏ tạp chất và tăng cường độ trong sạch của dầu.
• Kiểm soát nhiệt độ và áp suất: Quy trình công nghiệp kiểm soát chính xác nhiệt độ và áp suất để đảm bảo dầu được sản xuất một cách ổn định và đồng nhất.
• Đóng gói tự động: Dầu hướng dương được đóng gói tự động sau quá trình sản xuất để đảm bảo an toàn và giữ nguyên chất lượng.
• Tuân thủ tiêu chuẩn an toàn và chất lượng: Nhà máy sản xuất dầu hướng dương công nghiệp tuân thủ các tiêu chuẩn an toàn và chất lượng nghiêm ngặt.

2.2.Dầu hướng dương phân loại theo thành phần chất béo

Có bốn loại dầu hướng dương phân loại theo các thành phần acid béo, mỗi loại mang đặc điểm acid béo khác nhau. Chúng có chứa các acid béo không no theo hàm lượng khác nhau và được gọi với các tên sau:

• Dầu hướng dương Linoleic (68% acid linoleic)
• Dầu hướng dương Mid-oleic ( 65% acid oleic)
• Dầu hướng dương Oleic (acid oleic 82%)
• Dầu hướng dương acid stearic /oleic ( acid oleic 72% )

Đặc biệt, một số loại dầu hướng dương có hàm lượng acid linoleic (omega-6)  hoặc oleic cao hơn nhiều so với các loại dầu thông thường khác. Điều này tạo nên sự phong phú trong thành phần acid béo của từng loại dầu, đem đến nhiều lựa chọn phù hợp với nhu cầu của người sử dụng.

Ngoài ra, dầu hướng dương còn được kể đến với các tên gọi gắn liền với nguồn gốc xuất xứ. Người ta cho rằng mỗi vùng thổ nhưỡng, thời tiết khác nhau sẽ có chất lượng nguyên liệu và chất lượng dầu thành phẩm khác nhau. Vì thế mà những thắc mắc đại loại như dầu hướng dương nga có tốt không, dầu hướng dương của Ấn Độ có tốt không… đã được người dùng đặt biệt quan tâm. Tuy nhiên, điều quan trọng hơn là chúng ta nên tập trung vào thành phần dinh dưỡng của từng loại dầu. Nó sẽ giúp chúng ta dễ dàng đưa ra được nhận định chính xác loại dầu nào mới thực sự tốt.

3.Thành phần dinh dưỡng cho các loại dầu hướng dương

Tất cả các loại dầu hướng dương đều chứa chất béo và vitamin E. Ngoài ra, dầu hướng dương không có chứa protein, carbs, cholesterol và natri. Dưới đây là bảng tổng hợp thành phần dinh dưỡng trong 30 ml dầu hướng dương, giúp bạn có thể tham khảo đo lường để sử dụng cho việc chế biến món ăn tại nhà.

4.Tác dụng của dầu hướng dương

Dầu hướng dương có nhiều ích lợi cho sức khỏe mà không phải ai cũng biết cách tận dụng. Dưới đây là một số tác dụng dễ nhận ra của dầu hướng dương.

• Chống lão hóa: Dầu hướng dương chứa vitamin E, một chất dinh dưỡng hòa tan trong chất béo giúp bảo vệ tế bào khỏi tổn thương do quá trình lão hóa.
• Thúc đẩy tiêu hóa: Tuy không có nhiều nghiên cứu về tác dụng của dầu hướng dương đối với tiêu hóa, nhưng nó có thể giúp cải thiện sức khỏe đường ruột và giảm táo bón.
• Tăng cường sức khỏe răng miệng: Dầu hướng dương có thể giúp ngăn ngừa vi khuẩn gây hại trong miệng và giảm nguy cơ mắc bệnh nha chu.
• Có thể giúp chống ung thư: Một số nghiên cứu cho thấy rằng dầu hướng dương có thể giúp giảm nguy cơ mắc bệnh ung thư nhờ khả năng hạn chế của gốc tự do và các tế bào trong cơ thể người dùng.
• Chống viêm: Dầu hướng dương có thể giúp giảm viêm và đau nhức.
• Giúp điều trị bệnh chàm: Dầu hướng dương có thể giúp giảm ngứa và viêm da liên quan đến bệnh chàm.

Tuy nhiên, những lợi ích liên quan tới sức khoẻ này không chỉ giới hạn từ kinh nghiệm sử dụng thực tế của nhiều người mà còn có nhiều nghiên cứu khoa học để chứng minh được thắc mắc dầu hướng dương có tốt không? Cho nên, dầu hướng dương đã được các nhà khoa học đưa ra nhiều bằng chứng cho thấy, dầu có lợi cho sức khỏe, chăm sóc sắc đẹp và ứng dụng được trong nhiều ngành công nghiệp chế biến thực phẩm khác.

5.Tác hại của dầu hướng dương

Dầu hướng dương giàu acid béo omega-6 có thể mang lại những lợi ích cho sức khỏe nếu biết chế biến, bảo quản và sử dụng đúng cách. Nhưng trái lại, việc sử dụng loại dầu này không đúng cách sẽ gây những tác dụng phụ có hại cho cơ thể. Bên cạnh đó, việc cơ thể hấp thụ quá mức chất béo có thể ảnh hưởng đến sức khỏe cho phụ nữ mang thai, người bị tiểu đường và những người bị mẫn cảm với thành phần của dầu.

• Tác hại do quá trình oxy hóa và Aldehyde: Dầu hướng dương giải phóng ra các hợp chất độc hại như aldehyde khi được đun ở nhiệt độ cao trên 80 độ C. Aldehyde có thể gây hại cho tế bào gây ra nhiều bệnh lý như ung thư, bệnh tim và Alzheimer. Do đó, các phương pháp nấu ăn ở nhiệt độ thấp như xào có thể là cách sử dụng dầu hướng dương an toàn hơn.
• Ảnh hướng tới phụ nữ mang thai và đang cho con bú: Người phụ nữ mang thai và cho con bú cần phải cân nhắc về chất omega-6 phù hợp khi sử dụng. Sự mất cân bằng hàm lượng omega-6 có thể ảnh hưởng đến sự phát triển não bộ của thai nhi và trẻ sơ sinh.
• Ảnh hưởng tới người bị tiểu đường: Dầu hướng dương cũng có thể làm tăng thêm các triệu chứng người mắc tiểu đường. Việc cơ thể hấp thụ lượng lớn acid béo omega-6 có thể làm gia tăng tình trạng viêm nhiễm và khả năng chống lại insulin.
• Ảnh hưởng người hay bị dị ứng: Một số người có thể bị dị ứng với các thành phần có trong dầu hướng dương, gây ra các triệu chứng như ngứa, buồn nôn, đau bụng, chóng mặt và đau đầu. Trong các trường hợp nặng hơn, có thể gây khó thở hoặc sốc phản vệ.

6.Sự khác nhau giữa dầu hướng dương và dầu thường

Dầu hướng dương có acid oleic cao là loại dầu tốt hơn so với dầu hướng dương chứa hàm lượng oleic trung bình và hàm lượng linoleic cao.

Dầu hướng dương và dầu thường khác nhau về nguồn gốc, thành phần chất béo và khả năng ứng dụng trong đời sống. Dầu hướng dương được chiết xuất từ hạt hướng dương và thường có giá cao hơn dầu thường. Nó thích hợp cho việc chế biến món ăn và làm đẹp. Trong khi đó, dầu thường có sự đa dạng về nguồn gốc và sử dụng rộng rãi trong nấu ăn và công nghiệp.

Dầu hướng dương nấu ăn ở nhiệt độ cao có thể tạo ra các hợp chất độc hại, ảnh hưởng tới sức khoẻ người dùng. Đối với một số loại dầu thường như dầu ô liu và dầu bơ, mặc dù cũng giàu acid oleic nhưng chúng thường ít độc hại khi đun nóng ở nhiệt độ cao. Cũng có những loại dầu chứa ít acid béo không no nhiều nối đôi, không bão hoà như dầu cải và dầu cọ. Chúng có khả năng ổn định hơn khi sử dụng ở nhiệt độ cao so với dầu hướng dương có acid linoleic cao.

Qua các thông tin Hakawa Việt Nam vừa nêu ở trên, chúng ta đã trả lời được thắc mắc dầu hướng dương có tốt không. Tuy nhiên, chúng ta vẫn nên nhắc lại với nhau rằng: Dầu hướng dương chỉ có lợi cho sức khỏe khi sử dụng đúng cách, đúng hàm lượng và chế biến ở nhiệt độ phù hợp. Nếu bạn cần chế biến món ăn ở nhiệt độ cao thì nên sử dụng các loại dầu khác có tính ổn định hơn khi ở nhiệt độ cao. Điều này sẽ hạn chế tạo ra các chất độc hại, ảnh hưởng tới chất lượng món ăn.