Là một loại dầu thực vật tốt cho sức khỏe với nhiều lợi ích vô cùng tuyệt vời như chống oxy hóa, khỏe xương khớp, tốt cho mắt và da,… Tuy nhiên, vẫn còn đó là nhiều tác dụng phụ mà nhiều người bỏ qua khi sử dụng dầu đậu nành. Trong bài viết ngày hôm nay, hãy cùng nhau tìm hiểu tất tần tật về những lợi ích cũng như tác hại của dầu đậu nành, từ đó đưa ra quyết định sử dụng hợp lý hơn.

1. Thành phần dinh dưỡng bên trong dầu ăn đậu nành

Dầu đậu nành chứa nhiều thành phần dinh dưỡng quan trọng, giúp hỗ trợ sức khỏe tim mạch, cải thiện chức năng não bộ và tăng cường hệ miễn dịch. Các thành phần dinh dưỡng chính có trong dầu ăn đậu nành, được liệt kê theo tỷ lệ phần trăm bao gồm.

Axit béo không bão hòa đa (Polyunsaturated fatty acids): 61%
Axit béo không bão hòa đơn (Monounsaturated fatty acids): 24%
Axit béo bão hòa (Saturated fatty acids): 15%
Omega-3 (Alpha-linolenic acid): 7%
Omega-6 (Linoleic acid): 54%
Vitamin E (Tocopherols): 12%
Phytosterols: 3%

Dầu thực vật đậu nành cũng chứa các vi chất dinh dưỡng khác như vitamin K và các hợp chất chống oxy hóa, góp phần vào việc bảo vệ cơ thể khỏi các gốc tự do và hỗ trợ quá trình đông máu.

2. Tác dụng của dầu đậu nành

2.1. Hỗ trợ sức khỏe tim mạch

Dầu thực vật đậu nành chứa một lượng lớn axit béo không bão hòa đa, đặc biệt là omega-3 và omega-6, giúp giảm mức cholesterol xấu (LDL) trong máu. Nhờ vậy, việc sử dụng dầu ăn đậu nành trong chế độ ăn uống hàng ngày có thể giúp giảm nguy cơ mắc các bệnh tim mạch.

2.2. Cải thiện chức năng não bộ

Omega-3 có trong dầu ăn đậu nành không chỉ tốt cho tim mạch mà còn rất quan trọng cho sự phát triển các chức năng của não bộ. Loại axit béo này giúp tăng cường trí nhớ, cải thiện khả năng tập trung và giảm nguy cơ mắc các bệnh liên quan đến não như Alzheimer.

2.3. Tăng cường hệ miễn dịch

Dầu đậu nành giàu các chất chống oxy hóa, đặc biệt là vitamin E, giúp bảo vệ tế bào khỏi sự tấn công của các gốc tự do. Các hợp chất này hỗ trợ hệ miễn dịch hoạt động hiệu quả hơn, giúp cơ thể chống lại các tác nhân gây bệnh từ môi trường bên ngoài.

2.4. Hỗ trợ quá trình đông máu

Vitamin K có trong dầu thực vật đậu nành đóng vai trò quan trọng trong quá trình đông máu. Điều này giúp ngăn ngừa tình trạng chảy máu không kiểm soát và hỗ trợ lành vết thương nhanh hơn. Sự có mặt của vitamin K cũng giúp bảo vệ xương và tăng cường sức khỏe xương khớp.

2.5. Cải thiện sức khỏe da

Nhờ chứa các chất chống oxy hóa và vitamin E, dầu thực vật đậu nành giúp duy trì độ ẩm, tăng cường sự đàn hồi và làm mềm da. Sử dụng dầu thực vật đậu nành thường xuyên có thể giúp giảm các dấu hiệu lão hóa, làm sáng da và ngăn ngừa mụn hiệu quả.

2.6. Giúp kiểm soát cân nặng

Dầu đậu nành khi được sử dụng hợp lý có thể giúp kiểm soát cân nặng. Các axit béo không bão hòa trong dầu giúp tăng cảm giác no, giảm sự thèm ăn và hỗ trợ quá trình chuyển hóa chất béo, từ đó giúp duy trì cân nặng ổn định.

3. Tác hại của dầu đậu nành

3.1. Gây viêm nhiễm và các vấn đề sức khỏe khác

Mặc dù dầu ăn đậu nành chứa nhiều axit béo omega-6, nhưng việc tiêu thụ quá nhiều loại axit béo này có thể gây viêm nhiễm trong cơ thể. Sự mất cân bằng giữa omega-3 và omega-6 có thể dẫn đến các vấn đề sức khỏe như bệnh tim mạch, viêm khớp và các bệnh viêm nhiễm mãn tính khác.

3.2. Rủi ro đối với sức khỏe gan

Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng việc tiêu thụ dầu ăn đậu nành có thể ảnh hưởng đến chức năng gan. Một lượng lớn dầu ăn đậu nành có thể gây tích tụ mỡ trong gan, dẫn đến tình trạng gan nhiễm mỡ và các vấn đề liên quan đến gan khác.

3.3. Nguy cơ gây dị ứng

Đậu nành là một trong những nguyên nhân phổ biến gây dị ứng thực phẩm. Một số người có thể phản ứng với các protein còn sót lại trong dầu ăn đậu nành , gây ra các triệu chứng dị ứng như phát ban, khó thở, sưng môi và lưỡi, hoặc thậm chí sốc phản vệ.

3.4. Ảnh hưởng đến hormone

Đậu nành chứa các hợp chất phytoestrogen, có cấu trúc hóa học tương tự hormone estrogen trong cơ thể. Việc tiêu thụ quá nhiều dầu ăn đậu nành có thể gây rối loạn hormone, ảnh hưởng đến chức năng sinh sản, chu kỳ kinh nguyệt và sức khỏe tuyến giáp.

3.5. Tiềm ẩn nguy cơ ung thư

Một số nghiên cứu đã chỉ ra mối liên hệ giữa việc tiêu thụ dầu đậu nành và nguy cơ mắc các loại ung thư nhất định, đặc biệt là ung thư vú và ung thư tiền liệt tuyến. Các hợp chất phytoestrogen trong đậu nành có thể ảnh hưởng đến sự phát triển của tế bào ung thư, mặc dù mối liên hệ này vẫn đang được nghiên cứu thêm.

3.6. Chứa chất béo chuyển hóa

Trong quá trình chế biến, dầu thực vật đậu nành có thể chứa một lượng nhỏ chất béo chuyển hóa, đặc biệt nếu được hydro hóa để làm thành dầu rắn. Chất béo chuyển hóa đã được chứng minh là gây hại cho sức khỏe tim mạch, làm tăng mức cholesterol xấu (LDL) và giảm mức cholesterol tốt (HDL), từ đó tăng nguy cơ mắc bệnh tim và đột quỵ.

4. Cách làm dầu đậu nành tại nhà

Làm dầu đậu nành tại nhà là một cách tuyệt vời để đảm bảo rằng bạn có được dầu tinh khiết và an toàn cho sức khỏe. Dưới đây là các bước chi tiết để làm dầu ăn đậu nành tại nhà bằng máy ép dầu.

4.1. Bước 1: Nguyên liệu và dụng cụ cần chuẩn bị

Bạn cần chuẩn bị 1kg đậu nành chất lượng tốt, một máy ép dầu đậu nành, rây lọc để lọc dầu, bình đựng dầu (chai thủy tinh hoặc chai nhựa an toàn thực phẩm).

4.2. Bước 2: Chọn và làm sạch đậu nành

Chọn đậu nành có chất lượng tốt, hạt đều, không bị mốc hoặc hư hỏng. Rửa sạch đậu nành dưới vòi nước để loại bỏ các tạp chất và bụi bẩn, sau đó để ráo nước. Bước này giúp đảm bảo rằng dầu ép ra sẽ sạch và an toàn.

4.3. Bước 3: Sấy khô đậu nành

Phơi đậu nành dưới ánh nắng hoặc sử dụng máy sấy để sấy khô hoàn toàn. Đậu nành cần phải khô hoàn toàn trước khi ép để đảm bảo dầu ép ra không bị lẫn nước và giữ được lâu.

4.4. Bước 4: Chuẩn bị máy ép dầu

Lắp đặt và vệ sinh máy ép dầu theo hướng dẫn của nhà sản xuất. Đảm bảo máy ép dầu sạch sẽ và khô ráo trước khi sử dụng. Kiểm tra kỹ máy để đảm bảo mọi bộ phận hoạt động bình thường và không có dầu cũ hoặc tạp chất còn sót lại.

4.4. Bước 5: Ép dầu

Đổ đậu nành đã khô vào máy ép dầu và khởi động máy. Dầu sẽ chảy ra từ vòi ép và bã đậu nành sẽ được thải ra ngoài.

4.6. Bước 6: Lọc dầu

Sử dụng rây lọc để lọc dầu, loại bỏ các cặn bã và tạp chất. Bạn có thể lọc dầu một hoặc hai lần để đảm bảo dầu trong và sạch. Quá trình này giúp bạn thu được dầu thực vật đậu nành tinh khiết và đảm bảo an toàn khi sử dụng.

4.7. Bước 7: Bảo quản dầu đậu nành

Sau khi lọc, để dầu nguội hoàn toàn trước khi đổ vào chai thủy tinh hoặc chai nhựa.. Đậy kín nắp và bảo quản dầu ở nơi khô ráo, thoáng mát, tránh ánh nắng trực tiếp. Dầu đậu nành tự làm tại nhà có thể sử dụng trong vòng 6 tháng đến 1 năm tùy theo điều kiện bảo quản.

5. Cách sử dụng dầu đậu nành hợp lý

Để tận dụng tối đa lợi ích sức khỏe và hạn chế các tác hại tiềm ẩn, bạn nên sử dụng dầu ăn đậu nành với lượng vừa phải trong các món xào, chiên, nấu canh, hoặc làm nước sốt. Khi chế biến thức ăn, hãy đảm bảo không đun dầu ở nhiệt độ quá cao, vì điều này có thể phá hủy các chất dinh dưỡng quan trọng và tạo ra các chất gây hại.

Ngoài ra, hãy kết hợp dầu đậu nành với các loại dầu thực vật khác như dầu oliu, dầu hạt cải để cân bằng lượng axit béo omega-3 và omega-6 trong chế độ ăn uống. Việc này không chỉ giúp tăng cường hương vị của các món ăn mà còn đảm bảo cơ thể nhận được đầy đủ các dưỡng chất cần thiết, hỗ trợ sức khỏe tổng thể một cách hiệu quả.

6. Một số câu hỏi liên quan đến dầu đậu nành

6.1. Dầu đậu nành có tốt không?

Có, dầu ăn đậu nành tốt cho sức khỏe nếu sử dụng đúng cách. Nó chứa nhiều axit béo không bão hòa, omega-3 và omega-6, cùng với các vitamin như vitamin E và K, giúp hỗ trợ sức khỏe tim mạch, não bộ, và hệ miễn dịch.

6.2. Dầu đậu nành có béo không?

Như mọi loại dầu thực vật khác,dầu thực vật đậu nành có hàm lượng chất béo cao. Tuy nhiên, phần lớn chất béo trong dầu thực vật đậu nành là axit béo không bão hòa, có lợi cho sức khỏe khi tiêu thụ vừa phải.

6.3. Dầu đậu nành có chứa cholesterol không?

Không, dầu đậu nành không chứa cholesterol. Thực phẩm thực vật không có cholesterol, và dầu đậu nành cũng không ngoại lệ.

6.4. Dầu đậu nành có thể dùng để nấu ăn hàng ngày không?

Có, dầu thực vật đậu nành có thể được sử dụng hàng ngày trong nấu ăn. Tuy nhiên, nên kết hợp với các loại dầu thực vật khác để đảm bảo cân bằng dinh dưỡng và tận dụng tối đa lợi ích sức khỏe.