Sự thật nước ion kiềm pha muối chữa bách bệnh liệu có đúng?

Nước ion kiềm pha muối được nhiều người quan tâm với những lời quảng cáo và đồn thổi về khả năng chữa bách bệnh. Thực tế, hiện chưa có bằng chứng khoa học nào chứng minh tác dụng chữa bệnh của loại nước này như những gì được thổi phồng. Bài viết sau đây sẽ cung cấp góc nhìn khoa học, khách quan về nước điện giải pha muối.

Sự thật về trào lưu uống nước ion kiềm pha muối trị bệnh

Theo ghi nhận của nhiều cơ quan báo chí lớn và các bệnh viện tuyến trung ương tại Việt Nam, thời gian gần đây đã liên tiếp xuất hiện các ca cấp cứu nguy kịch liên quan đến việc lạm dụng nước kiềm pha muối để thay thế các liệu pháp điều trị y học hiện đại.

• Bệnh viện Bạch Mai và Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương đã tiếp nhận trường hợp bệnh nhân nam N.V.S (41 tuổi, Bắc Giang) sau 18 ngày chỉ uống nước ion kiềm pha muối (10 lít/ngày), không ăn gì khác, đã giảm gần 10kg, teo cơ, men gan tăng gấp 5 lần bình thường, nhập viện trong tình trạng “da bọc xương”, nguy hiểm đến tính mạng.
• Một số trường hợp tại Bệnh viện Bạch Mai cần lọc máu cấp cứu vì rối loạn ý thức, suy hô hấp, tổn thương cơ tim nặng, phù phổi cấp do biến chứng quá tải dịch trên nền bệnh suy thận mạn. Những bệnh nhân này đều tự ý bỏ điều trị, chỉ uống nước kiềm hoặc nước kiềm pha muối với số lượng lớn, nhịn ăn hoàn toàn trong nhiều ngày
• Bệnh viện Đa khoa tỉnh Thái Bình cũng tiếp nhận bệnh nhân nhập viện trong tình trạng suy gan, suy thận, teo cơ, mất lớp mỡ dưới da, chỉ vì nghe theo lời “thầy lang” uống nước kiềm pha muối thay cho ăn uống và điều trị y học.

Thống kê thực tế:

• Chỉ tính riêng trong năm 2024–2025, Bệnh viện Bạch Mai và Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương đã tiếp nhận hàng chục ca nhập viện nguy kịch do tự ý uống nước ion kiềm pha muối thay cho ăn uống và điều trị y học.
• Ghi nhận có trường hợp tử vong sau khi từ chối điều trị tại Bệnh viện K, Hà Nội. Nhiều trường hợp phải điều trị hồi sức tích cực, lọc máu, thở máy để giữ lại tính mạng.

Các bác sĩ tại Trung tâm Chống độc (Bệnh viện Bạch Mai) và nhiều chuyên gia y tế đều cảnh báo: Việc lạm dụng nước kiềm, đặc biệt khi nhịn ăn kéo dài, có thể gây rối loạn điện giải, suy thận, nhiễm kiềm chuyển hóa, hạ kali máu, rối loạn nhịp tim, phù não, thậm chí tử vong. Chưa có bất kỳ bằng chứng khoa học nào chứng minh có thể chữa khỏi các bệnh mạn tính hoặc nan y như quảng cáo.

Cách chứng minh khoa học về nước điện giải pha muối

Các nghiên cứu lâm sàng quy mô lớn, vẫn chưa chỉ ra bất kỳ hiệu quả rõ rệt nào của phương pháp chữa trị này, tìm hiểu sự thật về nước kiềm pha muối:

Gánh nặng lên thận và tim

Người suy thận uống nước kiềm được không? câu trả lời là không, iệc đưa vào cơ thể một lượng lớn kiềm có thể gây ra tình trạng nhiễm kiềm chuyển hóa, làm tăng pH máu bất thường. Khi đó, thận chịu trách nhiệm chính trong việc điều hòa acid-kiềm sẽ phải hoạt động quá tải để loại bỏ kiềm dư thừa, lâu dài dẫn đến suy giảm chức năng lọc cầu thận.

Một bài trên VTV.vn đề cập việc uống nước ion kiềm chữa bệnh có thể “rước họa vào thân” nếu độ pH vượt ngưỡng từ 6.5–8.5, dẫn đến rối loạn điện giải và nguy cơ suy thận, tim mạch.

Nhà khoa học Trần Quang Vinh (Viện Hóa học – Viện Hàn lâm KH&CN Việt Nam) khẳng định chưa có chứng minh khoa học rõ rằng nước ion kiềm chữa hoặc gây ung thư.

Không có chứng cứ khoa học về khả năng chữa bệnh

Hiện chưa có nghiên cứu lâm sàng quy mô lớn nào được công bố trong các tạp chí y học uy tín chứng minh nước kiềm có khả năng chữa bệnh, đặc biệt là sự thật nước ion kiềm chữa ung thư hay các bệnh mãn tính.

Một số nghiên cứu nhỏ, chủ yếu thực hiện tại Nhật Bản, cho thấy nước điện giải có thể hỗ trợ cải thiện triệu chứng rối loạn tiêu hóa như trào ngược dạ dày nhờ khả năng trung hòa axit nhẹ. Tuy nhiên, những hiệu quả này chỉ mang tính hỗ trợ, không thể thay thế các phương pháp điều trị y tế chính thống.

Theo nghiên cứu được công bố trên PubMed: Một thử nghiệm lâm sàng năm 2012 trên tạp chí Journal of the International Society of Sports Nutrition cho thấy nước kiềm có thể giúp cải thiện tình trạng trào ngược nhẹ, nhưng tác động còn hạn chế và không thể khẳng định hiệu quả lâu dài hoặc an toàn tuyệt đối

Theo các chuyên gia nhận định: “Nước kiềm chứa một lượng chất điện giải nhất định và có thể hỗ trợ sức khỏe tiêu hóa trong một số trường hợp. Tuy nhiên, nó không phải là thuốc, không có tác dụng điều trị bệnh và tuyệt đối không thể thay thế phác đồ y tế.”

Không thể thay đổi pH máu hay “giết tế bào bệnh”

Một trong những ngộ nhận phổ biến là uống nước ion kiềm có thể “kiềm hóa cơ thể”, thay đổi pH máu hoặc tiêu diệt tế bào bệnh như ung thư. Tuy nhiên, đây là quan điểm sai lầm, không có cơ sở khoa học.

Hệ thống điều hòa pH của cơ thể người rất chặt chẽ, đặc biệt là pH máu luôn duy trì ở mức 7.35–7.45, bất kể bạn ăn gì hay uống gì. Khi pH máu lệch khỏi ngưỡng này, thậm chí chỉ 0.1 đơn vị, bạn có thể gặp nguy cơ sốc chuyển hóa hoặc tử vong. Đây là khẳng định chung của các tổ chức y học lớn trên thế giới, bao gồm American Institute for Cancer Research (AICR) và World Health Organization (WHO).

Ngoài ra, chưa có bất kỳ bằng chứng khoa học uy tín nào cho thấy nước điện giải có thể “giết tế bào ung thư” hay ngăn chặn sự phát triển của tế bào bệnh. Các tuyên bố kiểu này thường đến từ quảng cáo thiếu kiểm chứng, gây hiểu lầm và ảnh hưởng đến lựa chọn điều trị của người bệnh.

Nguy cơ sức khỏe khi lạm dụng nước kiềm 

Tác hại của nước ion kiềm pha muối có thể rất nghiêm trọng khi lạm dụng như một vị thuốc thần thánh:

Nguy cơ tăng Natri máu (Hypernatremia)

Việc uống quá nhiều nước bình thường trong 1 ngày, kể cả với người khỏe mạnh cũng đã rất nguy hiểm, có thể gây phù thũng, phù phổi, pha loãng máu, hạ natri máu, phù não, hôn mê, co giật và tử vong

Rối loạn cân bằng điện giải

Không giống như nước tinh khiết, khi uống nước kiềm có thể gây chứng nhiễm kiềm chuyển hóa – độ pH trong máu tăng lên trên mức bình thường, gây ra các triệu chứng như buồn nôn, nôn ói, co giật cơ, run tay, ngứa ran ở mặt, bàn tay hoặc bàn chân

Các tổ chức Y Tế uy tín đánh giá gì về nước ion kiềm chữa bệnh

Dù nước ion kiềm được quảng bá rộng rãi với nhiều công dụng như hỗ trợ điều trị ung thư, tăng cường miễn dịch hay trung hòa axit trong cơ thể, nhưng cho đến nay, chưa có tổ chức y tế uy tín nào công nhận nước ion kiềm có khả năng chữa bệnh. Dưới đây là quan điểm chính thức từ các cơ quan và chuyên gia quốc tế:

• Tổ chức Y tế Thế giới (WHO): WHO chỉ đưa ra khuyến cáo về giới hạn pH trong nước uống an toàn (6.5–8.5) để bảo vệ sức khỏe, nhưng không đề cập nước ion kiềm như một liệu pháp điều trị hay hỗ trợ chữa bệnh.
• American Cancer Society (ACS): Theo ACS, không có bằng chứng lâm sàng nào cho thấy nước kiềm có thể thay đổi pH máu hoặc hỗ trợ điều trị ung thư. Việc uống nước có tính kiềm không ảnh hưởng đến môi trường acid-kiềm trong tế bào hoặc khối u [American Cancer Society].
• Tổ chức nghiên cứu ung thư AICR (Mỹ) và Hiệp hội Dinh dưỡng Anh Quốc (BDA) cùng gọi chế độ ăn kiềm là một “mô hình thiếu căn cứ khoa học” (nutrition myth), không nên áp dụng để điều trị bệnh.
• Bác sĩ Nguyễn Trung Nguyên, Giám đốc Trung tâm Chống độc, nhấn mạnh: “Việc quảng cáo thu hút người khác đến chữa bệnh sai về chuyên môn, phản khoa học, gây hại cho bệnh nhân, đã và đang gây tổn hại nghiêm trọng tới sức khỏe người khác, thậm chí nguy cơ gây tử vong cao”

Không có bằng chứng khoa học rõ ràng nào xác nhận nước ion kiềm có khả năng chữa bệnh. Người tiêu dùng nên tỉnh táo trước những quảng cáo thổi phồng công dụng, đặc biệt với các tuyên bố “giết tế bào bệnh” hoặc “tăng pH máu”. Cần phải có cách sử dụng nước ion kiềm đúng để không lạm dụng và tuyệt đối không được thay thế phương pháp điều trị y tế chính thống.

Câu hỏi thường gặp 

1. Đã có bệnh nhân ung thư nào khỏi bệnh nhờ phương pháp này chưa?

Không có một trường hợp nào được ghi nhận một cách khoa học. Những lời đồn thổi trên mạng đều là những chứng thực vô căn cứ và thiếu tính xác thực.

2. Uống nước này thay thế hoàn toàn cho việc ăn uống được không?

Tuyệt đối không. Cơ thể cần nhiều dưỡng chất (protein, lipid, carbohydrate, vitamin, khoáng chất) để duy trì sự sống và chống chọi bệnh tật. Chỉ uống nước muối sẽ dẫn đến suy dinh dưỡng nặng và có thể tử vong.

3. Tại sao nhiều người nói họ cảm thấy khỏe hơn sau khi uống?

Đó có thể là hiệu ứng giả dược (placebo), niềm tin có thể tạm thời làm bạn cảm thấy tốt hơn. Hoặc do cơ thể họ trước đó bị mất nước nhẹ. Tuy nhiên, cảm giác chủ quan này không phản ánh những tổn thương âm thầm đang diễn ra bên trong thận và hệ tim mạch.

Qua các bằng chứng khoa học và cảnh báo từ các chuyên gia y tế, nước ion kiềm pha muối có tốt không? câu trả lời rõ ràng là không, đặc biệt khi sử dụng như một phương pháp chữa bệnh thay thế. Tác hại của nước kiềm pha muối có thể rất nghiêm trọng, thậm chí đe dọa tính mạng.

Thay vì tin theo các thông tin thiếu căn cứ khoa học, Hakawa khuyên  tham khảo ý kiến của các bác sĩ chuyên khoa và duy trì chế độ ăn uống cân bằng, đa dạng để bảo vệ sức khỏe tốt nhất.

Lưu ý: Thông tin trong bài viết này chỉ mang tính chất tham khảo, không được sử dụng để thay thế lời khuyên y tế. Khi có vấn đề về sức khỏe, hãy luôn tham khảo ý kiến bác sĩ có chuyên môn.