Clo là chất gì? Cách xử lý Clo dư trong nước an toàn tại nhà

Bạn có từng mở vòi nước máy ra và ngửi thấy một mùi hăng hắc rất khó chịu? Hay là sau khi bơi về, bạn cảm thấy da khô rát và tóc xơ xác? Có thể bạn chưa biết, thủ phạm đứng sau những điều đó chính là Clo – một chất khử trùng quen thuộc nhưng không phải ai cũng hiểu đúng và đủ.

Trong bài viết này, Hakawa Việt Nam sẽ giúp bạn hiểu rõ Clo là chất gì, vì sao nước máy lại có mùi Clo, Clo dư nguy hiểm ra sao và quan trọng nhất: Làm sao để loại bỏ Clo dư trong nước một cách an toàn ngay tại nhà?

Clo là chất gì?

Clo (Chlorine) là một nguyên tố hóa học thuộc nhóm Halogen, có ký hiệu hóa học là Cl, số hiệu nguyên tử 17, nằm ở chu kỳ 3, nhóm VIIA trong bảng tuần hoàn hóa học. Ở điều kiện thường, Clo tồn tại ở dạng khí, màu vàng lục, mùi hắc rất mạnh và nặng hơn không khí khoảng 2.5 lần.

Tính chất vật lý:

Ở điều kiện thường, Clo tồn tại ở dạng khí Cl₂ có màu vàng lục và mùi hắc đặc trưng, rất dễ nhận biết. Khí Clo có khối lượng là 71, nặng hơn không khí và có khả năng hóa lỏng khi được nén ở áp suất cao.

Ngoài ra, Clo hòa tan tốt trong nước, tạo thành dung dịch có tính khử khuẩn mạnh nhờ sự hình thành của axit hypoclorơ (HClO) – một chất oxy hóa mạnh có khả năng tiêu diệt vi sinh vật hiệu quả.

Tính chất hóa học:

Clo là một chất oxy hóa mạnh, có thể dễ dàng phản ứng với nhiều nguyên tố và hợp chất khác nhau. Khi phản ứng với kim loại, Clo tạo ra các muối clorua – điển hình như natri clorua (muối ăn). Khi phản ứng với hydro, Clo tạo ra axit clohidric (HCl). 

Trong môi trường kiềm, Clo phản ứng với natri hydroxit (NaOH) để tạo ra nước Javen – một dung dịch có tính tẩy rửa cao, thường được dùng trong gia đình và công nghiệp.

Chính tính chất phản ứng đa dạng và mạnh mẽ này khiến Clo trở thành một nguyên tố có vai trò rất quan trọng trong nhiều ngành ứng dụng khác nhau. 

Tại sao nước máy lại có mùi Clo?

Nếu bạn thắc mắc tại sao nước máy, hồ bơi hay nước sinh hoạt lại có mùi hăng hắc như hóa chất – thì đó chính là mùi của Clo. Đây không phải là dấu hiệu nước bẩn, mà thực chất là một phần trong quy trình xử lý nước để đảm bảo an toàn sức khỏe cộng đồng.

Vai trò không thể thiếu trong xử lý nước sinh hoạt và hồ bơi

Clo là chất được sử dụng rộng rãi để khử trùng nước vì nó có khả năng tiêu diệt hầu hết các vi khuẩn, virus, tảo và vi sinh vật gây bệnh nguy hiểm như thương hàn, tả, E coli,…

Khi được cho vào nước, Clo sẽ xảy ra phản ứng hóa học theo phương trình:

Cl₂ + H₂O → HCl + HClO

Trong đó, HClO (axit hypoclorơ) là chất có khả năng diệt khuẩn mạnh – nhờ tính oxy hóa cao, giúp Clo phát huy tối đa vai trò khử trùng trong nước máy và nước hồ bơi.

Tại các nhà máy xử lý nước, Clo là chất thường được thêm vào ở giai đoạn cuối cùng để tiêu diệt hoàn toàn mầm bệnh còn sót lại và duy trì lượng Clo dư, nhằm ngăn ngừa sự tái nhiễm khuẩn trong hệ thống ống dẫn.

Trong hồ bơi, Clo không chỉ giúp nước luôn trong và sạch mà còn ngăn chặn sự sinh sôi của tảo và vi khuẩn gây bệnh qua da. Sử dụng Clo là giải pháp quan trọng nhằm bảo vệ sức khỏe cộng đồng.

Clo dư là gì?

Clo dư (Residual Chlorine) là lượng Clo còn lại sau khi quá trình khử trùng kết thúc, và vẫn còn tồn tại trong nước.

Nó được duy trì có chủ đích, nhằm đảm bảo rằng nước không bị nhiễm khuẩn trở lại trong quá trình di chuyển qua đường ống.

Theo Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về chất lượng nước sinh hoạt (QCVN 01-1:2018/BYT), nồng độ Clo dư an toàn trong nước máy dao động từ 0.3 đến 0.5 mg/l. Tuy nhiên, nếu vượt quá mức này hoặc nếu bạn sử dụng nước chứa Clo dư lâu dài – có thể gây ra nhiều vấn đề sức khỏe đáng lo ngại.

Những tác hại khôn lường của Clo dư mà bạn không ngờ tới

Tuy mang lại nhiều lợi ích trong xử lý nước, nhưng Clo cũng như “con dao hai lưỡi”. Nếu không kiểm soát tốt, Clo dư có thể ảnh hưởng nghiêm trọng tới sức khỏe và chất lượng cuộc sống.

Tác động bên ngoài cơ thể

Bạn có để ý sau mỗi lần đi bơi về, làn da thường bị khô ráp, tóc trở nên cứng và có cảm giác dính nhẹ dù đã tắm lại? Đó chính là ảnh hưởng của Clo dư trong nước đối với tóc của bạn. Không chỉ ở hồ bơi, nước máy chứa Clo cũng có thể để lại nhiều dấu hiệu khó chịu trên cơ thể.

Tiếp xúc lâu dài với nước chứa Clo dư có thể gây ra nhiều triệu chứng khó chịu bao gồm

• Khô da, ngứa ngáy, dị ứng: Clo phá vỡ lớp dầu tự nhiên trên da, gây mất độ ẩm, đặc biệt với người có làn da nhạy cảm hoặc bệnh lý về da.
• Tóc xơ rối, gãy rụng: Nếu bạn từng đi bơi và thấy tóc trở nên cứng, khô như rơm thì đó chính là “dấu ấn” của Clo.
• Kích ứng mắt, mũi, họng: Mùi hắc của Clo không chỉ khó chịu mà còn dễ gây cay mắt, hắt hơi, đau đầu.

Tác động bên trong cơ thể

Việc sử dụng nước có chứa Clo dư không chỉ gây ảnh hưởng đến làn da hay mái tóc, mà còn âm thầm tác động tới các cơ quan nội tạng bên trong cơ thể – đặc biệt khi thói quen sử dụng kéo dài nhiều năm.

Dưới đây là những tác động thường gặp nhất của Clo dư đến sức khỏe bên trong:

• Rối loạn tiêu hóa, đau bụng, đầy hơi: Clo có thể làm mất cân bằng hệ vi sinh vật đường ruột, gây khó tiêu và cảm giác đầy hơi kéo dài.
• Kích ứng dạ dày, đặc biệt với người lớn tuổi hoặc trẻ nhỏ: Đây là nhóm đối tượng có niêm mạc tiêu hóa mỏng và nhạy cảm, dễ bị tổn thương bởi hóa chất tồn dư trong nước.
• Tổn thương niêm mạc hô hấp nếu hít phải khí Clo thường xuyên, đặc biệt trong không gian kín như phòng tắm nhỏ hoặc khi sử dụng nước nóng khiến Clo dễ bay hơi hơn.

Nguy cơ ung thư từ Trihalomethanes (THMs)

Đây là một trong những nguy cơ nghiêm trọng nhất mà người dùng nước máy chứa Clo dư thường không nhận ra.

Khi Clo phản ứng với các chất hữu cơ tự nhiên có trong nước (lá cây phân hủy, xác vi khuẩn, thuốc trừ sâu…), nó có thể tạo ra hợp chất phụ THMs (Trihalomethanes) – được EPA Hoa Kỳ xếp vào nhóm chất có khả năng gây ung thư cao nếu tích tụ lâu dài.

Nguy hiểm hơn, THMs không thể được loại bỏ bằng cách đun sôi thông thường.

Cách đo chỉ số nồng độ Clo trong nước tại nhà

Vậy là chúng ta đã hiểu rõ những tác hại tiềm ẩn của Clo dư. Nhưng làm thế nào để biết chính xác nồng độ Clo trong nguồn nước nhà mình đang ở mức nào?  Đừng lo, bạn không cần phải là một chuyên gia hay mang mẫu nước đến phòng thí nghiệm đâu.

Hakawa sẽ hướng dẫn bạn một vài cách cực kỳ đơn giản để bạn có thể tự mình “bắt bệnh” cho nguồn nước ngay tại nhà.

Sử dụng bộ dụng cụ thử Clo (Test Kit)

Đây là phương pháp phổ biến và cho kết quả có độ chính xác khá cao. Bạn có thể dễ dàng tìm mua các bộ test kit này tại các cửa hàng chuyên về thiết bị hồ bơi hoặc thiết bị lọc nước.

Các bước đo nồng độ Clo trong nước với Test Kit

Bước 1:  Lấy một mẫu nước từ vòi nước bạn muốn kiểm tra vào ống nghiệm có sẵn trong bộ kit.

Bước 2: Nhỏ vài giọt dung dịch thuốc thử (thường là OTO – Orthotolidine) vào ống nghiệm theo đúng hướng dẫn.

Bước 3: Lắc đều và chờ khoảng vài giây cho phản ứng xảy ra.

Bước 4: Nước sẽ đổi màu (thường là sang màu vàng). Bạn chỉ cần so sánh màu sắc của nước trong ống nghiệm với thang màu tiêu chuẩn được in sẵn trên bao bì.

Màu vàng càng đậm, chứng tỏ nồng độ Clo dư càng cao. Nếu chỉ số này vượt ngưỡng 0.5 mg/L, bạn nên tìm cách xử lý ngay lập tức.

Sử dụng giấy thử/que thử nhanh

Phương pháp này còn nhanh và tiện lợi hơn nữa, giống như cách bạn dùng giấy quỳ để thử độ pH vậy.

Bước 1: Lấy một que thử ra khỏi hộp.

Bước 2: Nhúng phần có thuốc thử của que vào cốc nước cần đo trong khoảng 1-2 giây rồi lấy ra.

Bước 3: Chờ khoảng 15-30 giây để que thử đổi màu và so sánh với bảng màu đi kèm.

Cách này cực kỳ nhanh chóng để bạn có một cái nhìn tổng quan về tình trạng nguồn nước, dù độ chính xác có thể không bằng bộ test kit chuyên dụng.

Dùng bút đo Clo điện tử

Đây là giải pháp hiện đại và chính xác nhất. Các loại bút đo Clo điện tử cho kết quả bằng con số cụ thể hiển thị trên màn hình LCD chỉ sau vài giây nhúng vào nước.

Dù chi phí đầu tư ban đầu cao hơn, nhưng nếu bạn muốn theo dõi chất lượng nước thường xuyên và cần một con số chính xác tuyệt đối thì đây là một lựa chọn đáng cân nhắc.

Nếu bạn muốn hiểu rõ hơn về cách kiểm tra chất lượng nước, tham khảo ngay bài viết cách kiểm tra nước sạch tại nhà để đảm bảo nguồn nước chất lượng cho gia đình bạn

Tổng hợp các cách xử lý Clo trong nước

Nếu bạn đang sử dụng nước máy mỗi ngày, đừng bỏ qua những phương pháp xử lý Clo dư dưới đây. Hakawa Việt Nam sẽ chia thành hai nhóm để bạn dễ lựa chọn.

Các giải pháp truyền thống

Từ lâu, người Việt chúng ta đã có những giải pháp truyền thống

• Đun sôi nước: Có thể làm bay hơi một phần Clo, nhưng không loại bỏ được THMs.
• Phơi nước ngoài trời: Clo có tính bay hơi, nên để nước trong thau lớn, không đậy nắp khoảng 24 giờ sẽ giúp Clo thoát ra.
• Dùng than hoạt tính: Có khả năng hấp thụ Clo rất tốt. Một số loại bình lọc nước đơn giản cũng sử dụng lõi than hoạt tính để giảm mùi Clo.

Những giải pháp này tuy dễ thực hiện tại nhà, song không thể loại bỏ hoàn toàn Clo và THMS trong nước. Không phù hợp để được xem là giải pháp lâu dài cho sức khỏe của bạn và gia đình.

Máy lọc nước điện giải Hakawa – Giải pháp hiện đại và toàn diện

Máy lọc nước ion kiềm Hakawa sử dụng công nghệ lọc nhiều tầng, trong đó:

• Lõi than hoạt tính giúp loại bỏ Clo, mùi hôi và chất hữu cơ dư thừa.
• Màng lọc Nano hoặc RO loại bỏ tạp chất, kim loại nặng, vi khuẩn.
• Sau đó, nước được điện phân để tạo ra nước ion kiềm – giúp trung hòa axit trong cơ thể, hỗ trợ tiêu hóa và cải thiện sức khỏe lâu dài.

Sử dụng máy lọc nước điện giải Hakawa không chỉ loại bỏ Clo dư hiệu quả, mà còn mang lại nước sạch – ngon – tốt cho sức khỏe toàn diện.

Một số câu hỏi thường gặp

1. Nồng độ Clo trong nước bao nhiêu là an toàn?

Theo Bộ Y tế Việt Nam: 0.3 – 0.5 mg/l.

2. Uống nước có mùi Clo có sao không?

Không nên. Mùi hắc là dấu hiệu Clo dư, có thể gây ảnh hưởng nếu dùng lâu dài.

3. Clo có độc không?

Ở nồng độ cao hoặc dùng sai cách, Clo có thể gây kích ứng, ngộ độc và tổn thương cơ thể.

4. Clo hóa trị mấy?

Clo thường có hóa trị I.

5. Clo và ion Cl- có giống nhau không?

Không. Clo là khí độc, còn Cl- là dạng ion ổn định, cần thiết cho cơ thể (trong muối ăn).

Clo là chất cần thiết trong xử lý nước, nhưng nếu không được kiểm soát đúng mức, Clo dư có thể gây hại cho sức khỏe và chất lượng sống của bạn. Đừng để chất khử trùng trở thành “kẻ thù giấu mặt” trong từng ngụm nước mỗi ngày.

Thông qua bài viết này, Hakawa tin rằng bạn đã hiểu rõ Clo là chất gì và những tác hại của Clo dư đối với sức khỏe. Nếu bạn lựa chọn giải pháp lọc sạch Clo an toàn và thông minh, hãy tham khảo ngay các sản phẩm máy lọc nước điện giải Hakawa Việt Nam – để mỗi giọt nước bạn dùng đều an toàn cho sức khỏe.