Thực trạng ô nhiễm không khí tại Việt Nam và toàn cầu

Thực trạng ô nhiễm không khí đang là một vấn đề toàn cầu đáng lo ngại, ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe và chất lượng cuộc sống của con người. Từ các thành phố lớn đến các khu vực nông thôn, không ai có thể tránh khỏi tác động của ô nhiễm không khí. Với sự gia tăng của công nghiệp hóa, đô thị hóa và phát triển kinh tế, tình trạng ô nhiễm không khí đang ngày càng trở nên nghiêm trọng hơn.

1.Thực trạng ô nhiễm không khí toàn cầu 

Từ Bắc cực tới Nam cực, không một nơi nào trên Trái đất có thể tránh khỏi tác động của ô nhiễm không khí. Đây không chỉ là vấn đề của một quốc gia, một khu vực mà đã trở thành thách thức toàn cầu. Hãy cùng tìm hiểu về thực trạng ô nhiễm không khí toàn cầu để có cái nhìn tổng quan và biện pháp giải quyết hiệu quả.

1.1.Chỉ số bụi mịn

Thực trạng ô nhiễm không khí trên toàn cầu đang ngày càng trở nên nghiêm trọng hơn. Theo dữ liệu của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), gần như toàn bộ dân số thế giới (99%) đang hít thở không khí vượt quá giới hạn an toàn của WHO và chứa nhiều chất ô nhiễm. Bụi mịn, đặc biệt là PM2.5 và PM1.0, đang là vấn đề nghiêm trọng tại các đô thị lớn.

Từ Châu Á đến châu  u, châu Mỹ, châu Úc; từ các khu đô thị, các thành phố lớn đến các vùng nông thôn… đều được nhận định đang ở mức ô nhiễm không khí đáng báo động với chỉ số AQI rất cao.

Ví dụ, Thành phố Kabul, thủ đô của Afghanistan bị bao phủ trong lớp bụi mờ và là một trong những thành phố dẫn đầu trong danh sách ô nhiễm không khí nhất thế giới với chỉ số AQI lên tới 388. Tại Hàn Quốc, chỉ số PM2.5 trung bình năm 2022 là 64, cao gấp 3.7 lần so với giới hạn của WHO.

Mới đây Viện Nguồn lực năng lượng New Delhi và Viện Tác động y tế (Mỹ) cùng công bố nghiên cứu cho thấy mỗi năm có 3.000 người chết ở New Delhi vì ô nhiễm không khí. Những con số này cho thấy tầm quan trọng của việc giảm thiểu thực trạng ô nhiễm không khí và cải thiện chất lượng không khí toàn cầu.

1.2.Nồng độ CO, NO2, SO2

Thực trạng ô nhiễm không khí toàn cầu đang tiếp tục diễn biến phức tạp, với sự gia tăng của ba loại khí độc hại: CO, NO2 và SO2.

Khí CO, hay còn gọi là khí Carbon Monoxide, là một khí độc không màu, không mùi, không vị, bắt cháy và có độc tính cao. Nồng độ CO trong không khí đang ở mức báo động, với mức độ cao nhất từ trước đến nay là 420 ppm. Hàng năm trên toàn cầu sản sinh khoảng 600 triệu tấn CO. Khi con người ở trong không khí có nồng độ CO khoảng 250 ppm sẽ bị tử vong.

Tiếp theo là khí NO2, hay Nitơ Đioxit là loại khí gây hiệu ứng nhà kính, được sinh ra trong quá trình đốt các nhiên liệu hóa thạch. Nồng độ NO2 trong không khí cũng đang ở mức báo động, với mức độ cao nhất từ trước đến nay là 500 ppm.

Cuối cùng là khí SO2, hay Lưu Huỳnh Dioxit, một chất khí không màu với mùi hôi đặc trưng. Nồng độ SO2 trong không khí cũng đang ở mức báo động, với mức độ cao nhất từ trước đến nay là 2.616 ppm.

Không chỉ vậy, ô nhiễm không khí còn gây ra khoảng 7 triệu ca tử vong hàng năm trên toàn cầu. Đáng lo ngại hơn, ước tính mới đây cho thấy rằng 9/10 người dân phải hít thở không khí chứa hàm lượng các chất gây ô nhiễm cao. Đây là một vấn đề cấp bách cần được giải quyết ngay lập tức để bảo vệ sức khỏe con người và môi trường sống của chúng ta. Cần nhanh chóng thực hiện các biện pháp phòng tránh, mà đơn giản và hiệu quả nhất là sử dụng máy lọc không khí.

1.3.Nồng độ ozone mặt đất

Thực trạng ô nhiễm không khí hiện nay trên toàn cầu đang trở nên ngày càng chuyển biến phức tạp hơn, và một trong những yếu tố quan trọng góp phần vào vấn đề này là nồng độ ozone. Ozone, một chất khí tự nhiên, có khả năng oxy hóa cao, giúp làm sạch không khí và nước. Tuy nhiên, khi nồng độ ozone vượt quá ngưỡng an toàn, nó có thể gây ra các vấn đề sức khỏe và môi trường.

Đặc biệt, nồng độ ozone trong không khí đang tăng mạnh, gây ra những hậu quả nghiêm trọng cho mùa màng. Nếu nồng độ ozone vượt quá 0.1ppm, nó có thể gây kích ứng cho con người và một số động vật nhỏ.

Tuy nhiên, có những tin tức kháng cự. Một nghiên cứu năm 2021 trên tạp chí Nature cho thấy các loại khí làm suy giảm tầng ozone cũng là loại khí gây hiệu ứng nhà kính mạnh và nếu không có lệnh cấm, thế giới có thể đã chứng kiến sự nóng lên thêm tới 1°C. Các nhà khoa học cho biết, sự nóng lên trên 1,5°C sẽ làm tăng đáng kể nguy cơ hạn hán, cháy rừng, lũ lụt và thiếu lương thực nghiêm trọng.

Vì vậy, việc giảm thiểu nồng độ ozone trong không khí không chỉ cần thiết để bảo vệ sức khỏe con người mà còn là một phần quan trọng của nỗ lực toàn cầu nhằm giảm thiểu tác động của biến đổi khí hậu.

2.Thực trạng ô nhiễm không khí Việt Nam

Ngày nay, chúng ta không thể phủ nhận rằng thực trạng ô nhiễm không khí đang là một vấn đề nghiêm trọng tại Việt Nam. Không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe con người, môi trường sống mà ô nhiễm không khí còn làm giảm chất lượng cuộc sống. Hãy cùng tìm hiểu về thực trạng ô nhiễm không khí hiện nay ở Việt Nam để có cái nhìn sâu hơn về vấn đề này.

2.1.Ô nhiễm không khí Hà Nội

Tại Việt Nam, thực trạng ô nhiễm môi trường đang là vấn đề nhức nhối, đặc biệt là các khu vực thành thị, tập trung đông dân cư ở các thành phố lớn, trong đó Hà Nội và TP Hồ Chí Minh là những nơi tình trạng ô nhiễm không khí diễn ra nặng nề nhất. 

Khí thải từ các khu công nghiệp lớn, khói bụi từ mật độ giao thông trên các trục đường gây nên tình trạng ô nhiễm nghiêm trọng ở các mức độ khác nhau, nồng độ các chất ô nhiễm đều vượt quá ngưỡng cho phép.

Chỉ số chất lượng không khí tại Hà Nội đạt đến 190 – vượt qua mức trung bình 3 -4 lần. Hiện tượng nghịch nhiệt (chênh lệch nhiệt độ ngày và đêm quá lớn) khiến không khí Hà Nội và nhiều tỉnh khu vực phía Bắc ô nhiễm nghiêm trọng, ảnh hưởng xấu đến sức khỏe.

Theo số liệu từ trang công bố thông tin của Cục Kiểm soát ô nhiễm môi trường, Bộ Tài Nguyên và Môi trường, thời điểm không khí ô nhiễm nghiêm trọng nhất là trong khoảng từ 1-6 giờ sáng với mức ô nhiễm theo chỉ số AQI dao động trong khoảng 160-249, đây là mức cực kỳ nguy hại cho sức khỏe con người.

Còn tại ứng dụng của PAM Air, nhiều điểm ở Hà Nội có chỉ số AQI cao, cảnh báo ô nhiễm không khí mức màu đỏ như Thanh Xuân có chỉ số AQI 160, Nam Từ Liêm 154, Đội Cấn 156, Cầu Giấy 149…

Mỗi ngày có khoảng 500m3 nước thải sinh hoạt, nước thải sản xuất công nghiệp ở khu vực nội thành Hà Nội đổ vào sông Lừ. Việc người dân thường xuyên đốt rác hay khói từ các quán thịt nướng ăn uống cũng ảnh hưởng không nhỏ đến không khí đô thị.

Các biện pháp khắc phục thực trạng ô nhiễm không khí ở Hà Nội đang được triển khai, bao gồm việc trồng thật nhiều cây xanh để đẩy nhanh quá trình hút bụi, lọc không khí, đặc biệt là những nơi thường xuyên xảy ra ùn tắc giao thông.

2.2.Ô nhiễm không khí TP.HCM 

Thực trạng ô nhiễm không khí tại TP.HCM hiện nay đang trở thành vấn đề vô cùng nghiêm trọng và đáng báo động. Số liệu quan trắc tại 19 vị trí giao thông cho thấy hơn 50% là bụi lơ lửng, gần 94% là mức ồn – vượt quy chuẩn cho phép. Kết quả cho thấy sự gia tăng đột biến của các chất ô nhiễm NO2, SO2, CO, bụi lơ lửng, PM10, PM2.5.

Chỉ số ô nhiễm không khí (AQI) trung bình tại TP. HCM là 117 đơn vị. Theo thống kê gần đây nhất, thành phố HCM có mức ô nhiễm không khí đứng thứ 2 Đông Nam Á sau Jakarta của Indonesia và đứng thứ 12 trong danh sách các thành phố ô nhiễm nhất trên Thế Giới.

Lượng bụi mịn PM2.5 của thành phố hiện cao gấp 4 – 5 lần tiêu chuẩn cho phép của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), riêng tỷ lệ PM2.5 từ phương tiện giao thông chiếm 36,75% nguồn phát thải bụi mịn trong thành phố.

Còn tổng phát thải khí nhà kính năm 2019 của TP. HCM là trên 58 triệu tấn CO2/năm, trong đó sản xuất công nghiệp 30%, giao thông vận tải 20% (xe mô tô chiếm trên 80% với hơn 8 triệu cái)

Thành phố đang phải chịu thực trạng ô nhiễm không khí khi chỉ số chất lượng không khí ở nhiều nơi vượt mức cảnh báo đỏ, đặc biệt vào thời điểm cuối năm. Hiện tượng mù khô xuất hiện ở nhiều nơi, tầm nhìn của người điều khiển phương tiện giao thông bị ảnh hưởng. Theo các chuyên gia, đây là hiện tượng thường thấy tại khu vực Nam Bộ vào những tháng cuối năm, thời điểm giao mùa giữa mùa mưa và mùa khô.

Thực trạng ô nhiễm không khí hiện nay ở TP. HCM đang đặt ra nhiều thách thức về môi trường và sức khỏe cộng đồng. Việc tìm kiếm các giải pháp hiệu quả để giảm bớt tình trạng ô nhiễm không khí đang trở thành nhiệm vụ cấp bách cho cả chính quyền và người dân TP. HCM.

3.Nguồn tham khảo

https://www.who.int/health-topics/air-pollution#tab=tab_1

https://vtv.vn/the-gioi/nong-do-co2-trong-khi-quyen-tang-cao-nhat-chua-tung-thay-20220606053525861.htm

https://scem.gov.vn/vi/tin-tuc-trung-tam/van-de-moi-truong/muc-do-o-nhiem-khong-khi-duoc-bieu-thi-nhu-the-nao-cac-khi-nhan-tao-nao-gay-o-nhiem-khong-khi-727.html

https://vtv.vn/the-gioi/tang-ozone-dang-tren-da-phuc-hoi-trong-vong-vai-thap-ky-toi-20230110070654927.htm

https://aqicn.org/city/vietnam/hanoi/vn/

https://baotintuc.vn/anh/song-mon-ben-dong-song-lu-o-nhiem-20231120182930672.htm

http://greennewstv.com/o-nhiem-khong-khi-o-ha-noi/

http://greennewstv.com/o-nhiem-khong-khi-o-tphcm/

https://baotintuc.vn/tp-ho-chi-minh/tp-ho-chi-minh-bao-dong-o-nhiem-khong-khi-20221217132204420.htm

https://dantri.com.vn/xa-hoi/tphcm-o-nhiem-khong-khi-o-muc-cao-nhung-ngay-dau-nam-2022-20220105123855164.htm